We kunnen ons volk niet eens te eten geven

Deze maand was ik voor het congres van de Europese Groenen in Kroatië. Verrast was ik door de ruimte van de hoofdstad Zagreb en de landelijke uitstraling. In niets lijkt het op een Europese hoofdstad zoals we dat kennen. Toch zijn de problemen niet gering.

Naast de politieke agenda van het halfjaarlijkse EGP-congres is er ook nog enige ruimte om kennis te maken met het land waar we te gast zijn en haar bevolking. Kroatië is een groter land dan Nederland, maar heeft maar 4,5 miljoen inwoners, en dat merk je duidelijk aan de hoofdstad. Zagreb doet aan als een middelgrote stad, maar wel met heel veel ruimte. Om te vergelijken Amsterdam met zijn 825.000 inwoners heeft een oppervlakte van 219 km² tegen Zagreb met een oppervlakte van 640 km², weliswaar met 1,2 miljoen inwoners, maar dat voelt wel heel anders.

De bevolking is gemoedelijk en toegankelijk, hoewel de taal wel wat problemen vormde, omdat velen geen Engels spreken. Een van de eerste Kroaten die ik op het congres ontmoette was een zakenvrouw, werkzaam bij een voedingsconcern. Zij vertelde honderduit over haar werk en over het land, de bevolking en de historie. Heel boeiend en heel inspirerend. Dit soort gesprekken met de lokale bevolking zijn altijd de pareltjes van de congressen. Ook nu weer.

Postzegeltjes
Op zeker moment kwam het onderwerp over voeding en vergroening van de landbouw, niet vreemd natuurlijk als het om De Groenen gaat. Het bedrijf waar ze werkt heeft niet alleen kwaliteit van voeding hoog in het vaandel staan, maar ook heel nadrukkelijk de kwaliteit van het leven. Daarom zijn corporate social responsibility en de impact op het milieu belangrijke waarden. Ecologie gaat hand-in-hand met economie.

Toch deelde zij haar zorgen met mij. “Kroatië is nog niet eens in staat is haar eigen bevolking te voeden, veel moet geïmporteerd worden”, vertelde zij. Dat verbaasde mij hooglijk. Vanuit het vliegtuig leek Kroatië behoorlijk groen en vruchtbaar en zelfs de hoofdstad heeft een landelijke uitstraling. Ik deelde mijn observatie met haar en daar reageerde zij weer op. “In Kroatië heerst het idee, zoals dat wereldwijd gedeeld wordt, dat je alleen succesvol kunt boeren als je veel grond bezit. Alleen door een monocultuur, waardoor met grote machines gewerkt kan worden, is geld te verdienen.” legde zij uit. Het land is teveel verdeeld in kleinere kavels om grootschalig te kunnen werken, dat had ik inderdaad vanuit het vliegtuig al gezien.

Groene ambities bieden hoop
“Hoe zit het met de werkgelegenheid?”, vroeg ik de Kroatische zakenvrouw. “Die is niet hoopgevend, zeker niet voor de jeugd en zeker niet in het binnenland”, gaf ze aan. Kroatië is voor een groot deel afhankelijk van het toerisme dat vooral naar de Adriatische Kust afkomt. In het binnenland is de werkloosheid extreem hoog. Het werkloosheidpercentage in Kroatië ligt rond de 21%, weliswaar lager dan de omringende landen op de Balkan, maar nog steeds behoorlijk hoog. Het buurland Bosnië en Herzegovina voert wereldwijd bijna de ranglijst aan met een werkloosheid van ruim 44%. Dat is weinig hoopgevend voor de regio.

“Ligt hier niet een enorme kans?” vroeg ik mijn gesprekspartner. “Als Kroatië meer groen en kleinschalig landbouw gaat bedrijven en direct de slag maakt naar duurzaamheid en biologisch en ecologisch verantwoord dan kan daar een enorme voorsprong mee behaald worden.” De zakenvrouw gaf dat toe en voegde daarbij nog de mogelijkheden van groene energie. Ze vertelde dat er wel een omslag in het denken gaande is, hoewel nog zeer pril. Dat verklaart het succes van de Kroatische groene partij Orah, waar we te gast waren. Opgericht in 2013 en bij de laatste verkiezingen al goed voor een zetel in het parlement. Dat succes is mede te danken aan de kleurrijke leider van de partij Mirela Holy, een bekende Kroatische politica.


Kolinda Grabar-Kitarović

Overheid als voorbeeld
De meeste mensen in Kroatië wachten lijdzaam af tot de overheid in actie komt. Toch is er een beweging op gang aan het komen die het lot in eigen hand neemt en niet meer afwacht tot de overheid te hulp schiet. De Kroatische zakenvrouw was hoopvol voor de toekomst. Een mooi signaal is tijdens het congres afgegeven door de komst en de toespraak van de Koratische President Kolinda Grabar-Kitarović. Door haar aanwezigheid bij het congres gaf zij het belang aan van de Groene Beweging die in Kroatië op gang aan het komen is. De zakenvrouw hoopte dat de overheid nu het juiste voorbeeld gaat geven.

PS.
Tijdens mijn wandeling door de stad Zagreb zag ik een boek over permacultuur in de etalage liggen. Ook in Kroatië is daar dus belangstelling voor. Zie ook de opmerking van Jeroen Boland.