Pagina's

zaterdag 20 februari 2010

Punniken en de maakbare mens

Met ontzetting lees ik het bericht in de krant dat het aantal abortussen na een 20 weken echo in twee jaar is verdubbeld. Niet omdat ik tegen abortus ben, maar wel vanwege de vermeende reden waarom.

Als moeder in wording lijkt het mij verschrikkelijk te moeten constateren dat je kind niet gezond ter wereld zal komen. Nog moeilijker lijkt mij de keuze om de zwangerschap te beëindigen. Vooral als het kind gewenst is. Ik heb zelf prenataal onderzoek laten uitvoeren, omdat ik al bijna 40 jaar was toen ik eindelijk voor het eerst zwanger was. Die onderzoeken waren overigens zeer vroeg in de zwangerschap. En eigenlijk hadden mijn man en ik al vooraf besloten dat wat de uitslag van het onderzoek ook zou zijn wij de uitkomst zouden accepteren. Geen abortus voor ons, dat stond vast. We zouden daarmee alleen meer zekerheid hebben over wat ons te wachten stond. En als het eventueel niet in orde zou zijn konden we ons voorbereiden op wat komen ging.

Het maakt mij verdrietig te moeten constateren dat ouderschap van tegenwoordig zo gepland en haast verkrampt verloopt. De kinderen van tegenwoordig moeten perfect zijn, vooral de zeer gewenste kinderen. Het nieuwe televisieprogramma van de NCRV “Generatie 2010”, dat de afgelopen weken is uitgezonden, liet een ouderpaar zien dat alles perfect voor elkaar heeft. Beiden tot in de puntjes verzorgd, goede banen, huis tiptop in orde en nu nog een kind. En ook maar één kind, want dat past beter in de levensstijl. Net na de geboorte vertelden de ouders dat niets goed genoeg is voor hun kind, dat ze het beste van het beste willen voor hun kind. “Ik wil de perfecte moeder zijn en dat het haar aan niets ontbreekt”, vertelde de kraamvrouw. Ik kreeg er gewoon de slappe lach van. Arm, arm kind, dacht ik bij mijzelf.

Het streven naar perfectie opgelegd door ouders kan grote gevolgen hebben voor zo’n kind. Als alles perfect moet zijn komt het kind onder een vergrootglas te liggen. De druk op het kind wordt groot, misschien wel ondragelijk, vooral als het om één kind gaat. Ik ken een aantal kinderen die als enig kind zijn groot gebracht en die dat helemaal niet leuk hebben gevonden, die maar wat graag broertjes of zusjes hadden gehad. En stel nu dat het enige kind dat in alle liefde en perfectie wordt groot gebracht op zekere dag een ongeluk overkomt, waardoor het bijvoorbeeld gehandicapt raakt. Dan zijn de gevolgen groot. De droom van de ouders spat uiteen en het kind zit met een trauma omdat het niet aan de verwachtingen van de ouders kan voldoen.

Is een kind minder gelukkig als het niet onder perfecte omstandigheden of met een handicap opgroeit? Zeker niet. De jongste broer van mijn moeder had het syndroom van Down. Ik heb hem als kind vaak meegemaakt en werd altijd enorm blij van hem. Hij was kind met ons, onbevangen, onbevooroordeeld, gewoon helemaal zichzelf. Mensen met een verstandelijke beperking halen het diepste uit jezelf naar boven omdat ze puur en echt zijn. Deze mensen vaak met weinig tevreden hebben een bijzondere taak op aarde, ze laten namelijk haarfijn zien hoe eenvoudig het leven kan zijn.

Ik vind dat iedere vrouw het recht heeft om de beslissing te nemen over het beëindigen van een zwangerschap. Dat is een van de verworven rechten van de vrouw, waar terecht veel strijd voor is gevoerd. Maar er zijn redenen om een abortus te ondergaan waar ik niet achter sta. De echte reden van de stijging van het aantal abortussen is niet bekend, zo werkt de geheimhouding in de zorg. Maar de vermeende reden is dat mensen alsnog ontdekken dat er iets niet in orde is met hun kind en zij willen of kunnen de last die dit met zich meebrengt niet dragen. Ook dat is ieders goed recht. Maar het toont aan dat we op een glijdende schaal van maakbaarheid van het menselijk bestaan zijn terechtgekomen.

Hoogleraar genetica Rolf Hoekstra heeft ontdekt dat door onze huidige welvaart de natuurlijke selectie verdwijnt en dat de mens genetisch steeds zwakker wordt. Wij zijn namelijk goed in staat om onze omgeving aan te passen aan onze zwakheden, terwijl voorheen de mens zich aanpaste aan zijn natuurlijke omgeving, waarbij de zwakkeren eerder uitvielen. Zodra de moderne mens in extreme omstandigheden terecht komt (oorlog, natuurrampen, vervuiling) zullen we steeds minder goed in staat zijn hier mee om te gaan.

Ik ken veel mensen met een handicap die heel gelukkig zijn, die zich door hun handicap niet uit het veld laten slaan en het eerder omarmen als een kans. Ook ken ik veel mensen met een ongeneeslijke ziekte. Mijn moeder is te jong gestorven aan kanker. Zij droeg haar ziekte zeer moedig en gaf haar omgeving de kracht om door te gaan. Blijmoedig ging ze haar einde tegemoet. Een handicap of ziekte kan ook louterend werken. En laat je stilstaan bij het doel van het leven. Het is een illusie om te denken dat wij onze kinderen moeten of kunnen behoeden voor ellende. Het leven is er om te groeien en te leren van alle ervaringen die op ons afkomen.

Na het lezen van het artikel over de stijging van het aantal abortussen liep ik met mijn kinderen in een winkel en kwam een punniksetje tegen, mijn kinderen wisten niet eens wat het was. Net als die ochtend moest ik weer denken aan mijn oom met Down. Punniken was namelijk zijn grote hobby. Kilometers heeft hij bij elkaar gepunnikt. Van de slierten maakte hij pannenonderzetters, die hij steevast aan iedere jarige vol trots cadeau deed. Soms stonden ze zo bol dat er geen pan op kon staan. We hebben er veel om gegiecheld. Iedereen in onze hele familie heeft nog wel ergens zo’n onderzetter in de la. Net zo hard giechelde mijn man toen ik thuis kwam met het punniksetje. Waarom ik het gekocht heb? Uit sentimentele en nostalgische overwegingen. Met een sterk verlangen naar de tijd waarin de maakbaarheid van het leven nog niet zo nadrukkelijk aanwezig was. Toen kinderen nog niet zo gepland waren en zelfs met een foutje geboren mochten worden.

Geen opmerkingen: